Waarom je bij WTW-systemen zonder voorverwarmer moet rekenen met 0% thermisch rendement

In de wet- en regelgeving is het heel duidelijk beschreven, maar desondanks lijkt er in de praktijk onduidelijkheid te bestaan over het toepassen van balansventilatie-units met en zonder voorverwarmer. Is het werkelijk onwetendheid, of wordt hier door kostenbesparing gedreven keuzes bewust de boel bedonderd met grote gezondheidsrisico’s voor bewoners tot gevolg?

In dit achtergrondartikel lees je wat de functie van de voorverwarmer in een balansventilatie-unit met WTW is en welke rol deze speelt in de warmteverliesberekeningen voor woningen. Ook wordt de vertaalslag gemaakt naar praktijksituaties en hoe je als installateur onnodige, dure herstelwerkzaamheden kunt voorkomen.

Wanneer een ventilatie-unit zonder voorverwarmer wordt toegepast, moet je wettelijk gezien in de warmteverliesberekening met 0% thermisch rendement rekenen. Dit betekent dat je 50% meer verwarmingsvermogen nodig hebt waardoor bijvoorbeeld ook een zwaardere warmtepomp nodig is. Dit is van invloed op het afgifte systeem en de aanvoertemperatuur, wat vervolgens ook weer invloed heeft op de warmtepomp. Kortom, het heeft grote impact op de totale techniek.

Wanneer in de praktijk een balansventilatiesysteem wordt toegepast, kun je er van uitgaan dat men ook heeft gerekend met het thermisch rendement in de warmteverliesberekening. Dat is logisch, want hier zit precies het grote voordeel van balansventilatie (systeem D) ten opzichte van ventilatie met mechanische afvoer (systeem C).

Als in de berekening is uitgegaan van een ventilatie-unit met voorverwarmer, maar in de praktijk gekozen wordt voor de voordelige optie zonder voorverwarmer, kies je er bewust of onbewust voor dat de woning geen ventilatie heeft als het buiten vriest. Immers, de ventilatie-unit gaat in onbalans draaien bij vorst. Dit betekent dat de WTW-unit als een afvoerbox gaat functioneren en het rendement richting 0% gaat. De toevoerlucht komt niet meer via de toevoerkanalen de woning in, maar wordt via 'luchtlekken' - naden en kieren in de woning - naar binnen gezogen met onderdruk tot gevolg.

De markt van ventilatie-units met voorverwarmer/ vorstvrij-element technologie is grofweg op te delen in vier categorieën:

1. Ventilatie-units die, net als bij Zehnder, altijd zijn uitgerust met een voorverwarmer.
2. Ventilatie-units die zowel met als zonder voorverwarmer geleverd worden. Let hier dus goed op welk type je kiest.
3. Ventilatie-units met een aparte vorstklep. Deze toestellen zuigen de lucht uit de opstellingsruimte aan en mengen die met de buitenlucht zodat de aanzuiglucht boven de nul graden uitkomt. Tijdens vorstperiodes gaat de toevoer omhoog. Een apart en enigszins discutabel systeem; bij balansventilatie wil je immers niet met de lucht gaan recirculeren. Daarbij is dit systeem niet geschikt voor combinatie modules met bijvoorbeeld een warmtepomp die buiten de woning worden geplaatst. De lucht buitenshuis is dan te koud om te mengen.
4. Ventilatie-units waarbij het überhaupt niet mogelijk is een voorverwarmer in de unit te plaatsen. Bij deze units mag je volgens de ISSO 51 dan ook niet rekenen met het thermisch rendement van het toestel. Hier kan wel een externe voorverwarmer op aangesloten worden. Deze moet in het buitenlucht aanzuigkanaal geplaatst worden, elektrisch aangesloten en vervolgens dampdicht geïsoleerd omdat je er anders condens op krijgt. Een dergelijke unit lijkt misschien in eerste instantie een financieel interessante oplossing, maar met de externe voorverwarmer, het extra installatiewerk en de gezondheidsrisico's van de bewoners, blijkt het een dure optie.